Guru Nanak

Guru Nanak, z harisingh.com

Jest rok 1469. Przenieśmy się do pendżabskiej wioski Rai Bhoi di Talwandi, położonej kilkadziesiąt kilometrów od Lahore w dzisiejszym Pakistanie. Tereny te należą do Sułtanatu Delhijskiego, gdzie panują kolejne, zmieniające się co kilkadziesiąt lat dynastie muzułmańskie.

To bardzo niespokojne czasy, obfitujące w konflikty na tle religijnym. Sama wioska Talwandi jest zamieszkana pół na pół przez hindusów i muzułmanów. Muzułmańscy władcy faworyzują wyznawców swojej wiary, zwłaszcza w handlu czy możliwości obejmowania stanowisk państwowych. Od dłuższego czasu dochodzi do bardziej lub mniej wymuszonych konwersji na islam, bezczeszczenia hinduskich świątyń i rzezi ludności. Poza plądrowaniem północnych Indii, władcy muzułmańscy walczą od czasu do czasu między sobą. Jedni zajmują miejsce drugich. Poza tym w samym hinduiźmie to okres reform i aktywnego rozwoju ruchu bhakti.

W tym roku i w takich oto czasach urodził się Nanak, przyszły założyciel sikhizmu. Jego rodzice byli ortodoksyjnymi hindusami z kszatrijskiej rodziny z kasty bedi.  Interesujący się od najmłodszych lat mistycyzmem Nanak chętnie przebywał wśród przeróżnych ascetów, fakirów i joginów, którzy gromadzili się w wiosce nauczając i prosząc o jałmużnę. Tym samym nie jeden raz rozczarował swojego ojca, który wierzył, że jego syn przejmie po nim stanowisko w lokalnej administracji. Nanak uczył się sanskrytu i perskiego, a w wieku 10 lat sprzeciwił się założeniu tradycyjnie ważnej dla hindusów świętej nici, co zostało zinterpretowane jako odrzucenie ziemskich rzeczy i zwyczajów. Kiedy jego starsza siostra wyszła za mąż i wyjechała do miasta Sultanpur, Nanak, zgodnie z tradycją, został wysłany tam również przez rodziców.

W wieku 19 lat ożenił się i wkrótce miał dwóch synów. Nadal się uczył, spędzał dużo czasu na medytacji i dyskursach z muzułmańskimi intelektualistami epoki i miejsca. Jednak nie wykazywał praktycznie żadnego zainteresowania pracą zarobkową. By udobruchać zirytowanego ojca, jego starsza siostra i jej mąż znależli Nanakowi pracę na dworze lokalnego władcy. Młody Nanak nie mógł odmówić. Przyjmując jednak pracę stał się pionkiem w grze jednego ze skorumpowanych lokalnych urzędników, wzbogacającego się na kradzieży zboża. Pewnego dnia Nanak został oskarżony o zrujnowanie swojego pracodawcy: znaleziono go rozdającego w ekstazie zboże wszystkim potrzebującym. W zamieszaniu wyszły na jaw niecne praktyki skorumpowanego urzędnika, a Nanakowi przypisano uzdrowienie sytuacji finansowej w mieście (podatki były wtedy płacone zbożem).

W wieku 30 lat Nanak doświadczył oświecenia. Poszedł nad rzekę by dokonać ablucji i nie wrócił do domu. Wszyscy myśleli, że utonął. Na brzegu znaleziono tylko jego ubrania. Jednak po trzech dniach Nanak powrócił do domu. W odmienionym stanie wypowiedział następujące słowa: „Nie ma hindusów ani muzułmanów, ścieżka, którą pójdę, jest ścieżką Boga”. Ten moment jest uznany za początek nowej religii - sikhizmu.

Kolejne dwadzieścia lat swojego życia Guru Nanak spędził na podróżach do świętych miejsc hinduizmu i islamu oraz na religijnych dyskusjach z uczonymi. Poza Indiami przebywał w Tybecie, Sri Lance, Nepalu, Mekce, Mezopotami, Afganistanie i Persji. Jego nauki poruszyły wiele serc na tyle, że nie jeden porzucił dobytek swojego życia i podążył za nim.

W wieku 50 lat Guru Nanak powrócił do Pendżabu i nad rzeką Rawi zakupił kawałek ziemi. Założył tam osadę Kartarput, gdzie osiadł ze swoją rodziną i coraz liczniejszymi uczniami. Gromadzący się wokół niego ludzie zapytywali swego Guru wielokrotnie kim są, jeśli nie muzułmanami lub hindusami. Guru Nanak miał im odpowiedzieć, że są „sikhami”, gdzie słowo „sikh” wywodzące się z sanskrytu oznacza „uczeń”.

Ostatnie lata swojego życia Oświecony poświęcił nauczaniu i dbaniu o rozwój powstałej wokół niego społeczności. Życie w osadzie było bardzo proste, oparte na uprawie roli oraz wieczornych modlitwach, medytacjach i wysłuchiwaniu nauk Guru Nanaka. Guru skomponował w tym okresie liczne hymny, które później zostały spisane i stworzyły podstawę świętej księgi sikhów. Przed śmiercią wyznaczył na swojego następcę najwierniejszego ucznia o imieniu Angad, uznanego za drugiego nauczyciela sikhijskiego.

Powyższy wpis został opracowany na podstawie książki Zbigniewa Igielskiego „Sikhizm” oraz informacji zaczerpniętych z Wikipedii.

Gurbani - sakralny język sikhizmu